Tổng quan bệnh Tiểu đường tuýp 2

Tiểu đường hay còn gọi là đái tháo đường là một bệnh rối loạn chuyển hóa mạn tính. Trong đó, cơ thể không thể sử dụng glucose do thiếu hụt sản xuất insulin hoặc không sử dụng được insulin hoặc cả hai.

Ở trạng thái bình thường, Glucose là nguồn cung cấp năng lượng chính cho tế báo, não, cơ hoạt động. Để có được lượng Gluose này thì cơ thể cần phải có Insulin.

Insulin là một hormone do tuyến tụy sản xuất ra, nó giúp cho đường từ máu di chuyển dễ dàng vào tết bao, từ đó chuyển hóa và tạo ra năng lượng cho các hoạt động.

Hiện nay tiểu đường được biết có hai loại là tuýp 1 và tuýp 2.

Khác với tiểu đường tuýp 1, tiểu đường tuýp 2 có sự đề kháng insulin. Có nghĩa là cơ thể sử dụng insulin rất kém, mặc dù insulin vẫn được tiết ra. Điều này làm cho cơ thể cố gắng tiết insulin trong giai đoạn đầu và kéo dài một thời gian thì các tế bào beta đảo tụy suy giảm chức năng, không thể tiếp tục tiết insulin đầy đủ và phải cung cấp insulin từ bên ngoài cơ thể vào.

Trước đây, tiểu đường tuýp 2 được gọi là tiểu đường không phụ thuộc insulin. Tuy nhiên với những vấn đề đã được giải thích ở trên thì điều này không đúng, vì đến một thời điểm nào đó thì insulin ngoại sinh cần phải sử dụng.

Thật sự tiểu đường tuýp 2 có nguy hiểm?

Theo nhiều nghiên cứu thì tiểu đường tuýp 2 không gây nguy hiểm đến tính mạng ngay lập tức. Nhưng về lâu dài thì có thể gây ra những biến chứng mãn tính, gây tổn thương nhiều cơ quan quan trọng của cơ thể(mạch vành, thận, cơ quan tiêu hóa…). Nếu người bị tiểu đường tuýp 2 mà bị nhiễm trùng, chấn thương, nhồi máu cơ tim.. thì tiên lượng sẽ xấu hơn nhiều so với người không bị.

Nguyên nhân bệnh Tiểu đường tuýp 2

Đến nay nguyên nhân của tiểu đường tuýp 2 vẫn chưa xác định được. Nó có thể do nhiều yếu tố gây ra, trong đó di truyền cũng là một yếu tố.

Các triệu chứng của tiều đường tuýp 2.

Tiểu đường tuýp 2 thường khởi phát từ từ. Đa phần là tình cờ phát hiện. Hoặc bệnh nhân có thể đi khám vì một số triệu chứng bao gồm:

• Ăn nhiều
• Uống nhiều (hay khát nước)
• Tiểu nhiều (do đường trong nước tiểu cao, gây lợi niệu thẩm thấu)
• Gầy nhiều (gầy sút cân): bệnh nhân tiểu đường tuýp 2 thường có thể trạng béo, nhưng khi có triệu chứng tăng đường huyết không kiểm soát, hoặc tiểu đường mới phát hiện, họ có thể có giai đoạn sụt cân không rõ lí do, ngoài ý muốn.

Các triệu chứng khi có biến chứng:

• Biến chứng cấp tính
• Hôn mê tăng áp lực thẩm thấu: là biến chứng cấp tính, thường găp ở tiểu đường tuýp 2 (tuýp 1 hay gặp nhiễm toan ceton). Biểu hiện yếu, mệt mỏi, khát nước, khô da, chuột rút, mạch nhanh, tụt huyết áp (dấu hiệu mất nước), rối loạn ý thức (lơ mơ, ngủ gà, hôn mê).Tình trạng này tiến triển từ từ trong vài ngày đến vài tuần. Biến chứng này cần phải điều trị cấp cứu.
• Biến chứng mạn tính
• Nhìn mờ (do biến chứng võng mạc, đục thủy tinh thể)
• Đau ngực thường không điển hình (do biến chứng mạch vành)
• Tê bì dị cảm ở bàn chân (biến chứng thần kinh)
• Loét, nhiễm trùng bàn chân
• Đầy bụng, chậm tiêu, nuốt khó (biến chứng thần kinh tự động gây liệt dạ dày, thực quản)
• Đau cách hồi chi dưới (đau khi đi lại, đỡ khi nghỉ, do biến chứng mạch máu). Ngoài đau chân còn có, teo cơ, da khô, chi lạnh, mạch bắt yếu. Nặng hơn có thể gây ra hoại tử khô các ngón chân, nguy cơ phải tháo ngón, cắt cụt.

Những đối tượng dễ bị tiểu đường tuýp 2

• Béo phì: tình trạng thừa cân làm tăng sự đề kháng insulin
• Lối sống tĩnh tại: ít vận động,
• Tiền sử gia đình có người tiểu đường tuýp 2
• Tuổi: nguy cơ mắc bệnh tăng theo tuổi
• Tiền sử mắc tiểu đường thai kì ở nữ
• Hội chứng buồng trứng đa nang
• Tăng huyết áp
• Rối loạn mỡ máu

Làm sao để phòng ngừa Tiểu đường tuýp 2

Chế độ ăn lành mạnh: ít chất béo, mỡ động vật. Ăn nhiều rau xanh, hoa quả

Tập thể dục đều đặn: ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày mỗi tuần. Tập thể dục làm tăng nhạy cảm của tế bào với insulin

Giảm cân: làm giảm sự đề kháng insulin

Kiểm soát huyết áp

Điều trị các rối loạn chuyển hóa khác: rối loạn lipid máu

Các biện pháp chẩn đoán Tiểu đường tuýp 2

Theo hiệp hội tiểu đường Mỹ thì khi có những dấu hiệu sau có nghĩa là đã có nguy cơ mắc tiểu đường tuýp 2:

Đường huyết bất kì >11,1 mmol/l, kèm triệu chứng của tăng đường huyết (ăn nhiều, uống nhiều, tiểu nhiều, gầy nhiều)

Đường huyết lúc đói (nhịn ăn >8-14h) >7 mmol trong 2 buổi sáng khác nhau

Đường huyết 2 giờ sau khi uống 75g glucose >11,1 mmol/l (nghiệm pháp tăng đường huyết)

HbA1C (định lượng bằng phương pháp sắc kí lỏng) >6,5%

Ngoài ra, nếu có những vấn đề sau cũng phải xem lại có phải từ tiểu đường tuýp 2 không:

Xuất hiện ở người lớn >30 tuổi, triệu chứng lâm sàng không rầm rộ (phát hiện tình cờ), thể trạng béo, tiền sử đái tháo đường thai kì ở nữ

Các xét nghiệm khác: Cholesterol, HDL-C, LDL-C, Triglycerid, tổng phân tích nước tiểu tìm protein niệu, xét nghiệm nước tiểu 24h

Soi đáy mắt: tìm các tổn thương võng mạc

Điện tâm đồ: tìm các dấu hiệu của bệnh mạch vành

Đo chỉ số huyết áp cổ chan-cánh tay (ABI) phát hiện bệnh động mạch chi dưới

Siêu âm doppler mạch máu

Các cách để giám tác hại của tiểu đường tuýp 2

Hiện nay chưa có biện pháp chữa được tiểu đường. Vì thế cần phải kiểm soát tốt đường huyết và điều trị các bệnh lý kèm theo:

Kiểm soát đường huyết: có thể dùng thuốc viên hoặc tiêm insulin tùy mức độ đường huyết và giai đoạn bệnh. Các thuốc viên có nhiều loại: metformin, gliclazid,  sitaglyptin,.. Hiện nay có nhiều loại thuốc mới đem lại hiệu quả tốt: empagliflozin, dapagliflozin… Khi cần dùng insulin thì phải dùng theo phác đồ, tuân thủ giờ tiêm và liều lượng tránh bị tụt đường huyết. Các loại insulin gồm có: insulin thường (tác dụng rất nhanh và nhanh, insulin Lispro, Actrapid..), insulin bán chậm (NPH, Lente..), insulin chậm (ultralente..), insulin hỗn hợp (Mixtard..), insulin nền (Lantus).

Điều trị tăng huyết áp: dùng các thuốc ức chế men chuyển/ức chế thụ thể đặc biệt khi có protein niệu (captopril, ibesartan, losartan..)

Điều trị rối loạn lipid máu: liệu pháp statin. Các thuốc thường dùng: rosuvastatin, atorvastatin..

Ngoài ra những người bị tiểu đường tuýp 2 có thể dùng các sản phẩm bổ sung để kiểm soát đường huyết tốt như An Đường Khang.