Hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa cao huyết áp – căn bệnh thầm lặng ảnh hưởng hàng triệu người Việt. Bài viết cung cấp thông tin khoa học, dễ hiểu, giúp bạn chủ động bảo vệ tim mạch và kiểm soát huyết áp hiệu quả.

Khi áp lực vô hình đè nặng trong cơ thể

Trong cơ thể chúng ta, có một loại “áp lực vô hình” luôn hiện diện, không nhìn thấy, không nghe thấy, nhưng ngày ngày đè nặng lên trái tim và mạch máu. Đó chính là huyết áp.

Bình thường, nó giúp máu lưu thông khắp cơ thể. Nhưng khi huyết áp tăng cao và kéo dài, nó biến thành kẻ thù thầm lặng – hủy hoại trái tim, não, thận mà bạn không hề hay biết.

Hiện nay, trên thế giới có tới 1,3 tỷ người mắc cao huyết áp. Ở Việt Nam, hơn 12 triệu người trưởng thành đang phải sống chung với căn bệnh này. Điều đáng sợ là nhiều người chỉ phát hiện khi đã bị đột quỵ hay nhồi máu cơ tim.

Vậy cao huyết áp là gì, vì sao xảy ra, và làm thế nào để kiểm soát?

Nguyên nhân cốt lõi: Vì sao áp lực máu lại tăng?

Huyết áp là lực máu tác động lên thành động mạch. Bình thường, huyết áp dao động quanh 120/80 mmHg.

Cao huyết áp xuất hiện khi có sự rối loạn phối hợp giữa tim – mạch máu – thận – hormone:

• Trái tim bơm máu quá mạnh: tim hoạt động nhanh hoặc mạnh hơn bình thường → áp lực tăng.
• Mạch máu hẹp hoặc kém đàn hồi: do xơ vữa, mỡ máu, hút thuốc, tuổi tác → máu phải chảy qua ống hẹp, cứng.
• Thận giữ muối và nước: ăn nhiều muối, rối loạn chức năng thận, hormone aldosterone/angiotensin II → thể tích máu tăng.
• Nói cách khác: tim bơm mạnh hơn, mạch máu hẹp hơn và lượng máu nhiều hơn → áp lực trong hệ tuần hoàn tăng cao, tạo thành cao huyết áp mạn tính.

Những con đường dẫn đến cao huyết áp

Cao huyết áp không xuất hiện trong một ngày hay một tuần, mà thường là kết quả của nhiều yếu tố chồng chất theo thời gian.

Có thể ví hệ tuần hoàn như một hệ thống ống nước: khi áp lực tăng quá mức hoặc ống bị hẹp, rò rỉ, cả hệ thống sẽ bị ảnh hưởng.

Mỗi yếu tố nguy cơ giống như một 'viên gạch' làm áp lực tăng thêm. Dưới đây là những nguy cơ thường gặp, kèm giải thích cụ thể:

• Di truyền: Người có bố mẹ hoặc anh chị em bị cao huyết áp dễ mắc hơn. Điều này liên quan đến sự di truyền của gen ảnh hưởng đến co mạch, chức năng thận và hormone điều hòa huyết áp.
• Tuổi tác: Càng lớn tuổi, mạch máu càng mất tính đàn hồi, lòng mạch dễ hẹp lại, khiến huyết áp tăng dần.
• Ăn mặn: Muối khiến cơ thể giữ nước, làm tăng thể tích máu và áp lực lên thành mạch.
• Thừa cân, béo bụng: Mỡ nội tạng tiết ra chất gây viêm, làm tăng kháng insulin và tăng hoạt động thần kinh giao cảm, tất cả đều đẩy huyết áp lên cao.
• Lười vận động: Khi ít vận động, tim và mạch máu kém linh hoạt, cơ thể khó điều hòa áp lực máu.
• Stress và thiếu ngủ: Stress làm tăng hormone cortisol và adrenaline, khiến nhịp tim nhanh và huyết áp tăng. Thiếu ngủ kéo dài cũng gây mất cân bằng thần kinh tự chủ, làm huyết áp khó kiểm soát.
• Rượu bia, thuốc lá: Rượu làm tim đập nhanh và tăng áp lực tuần hoàn; thuốc lá làm hỏng lớp nội mạc mạch máu, gây xơ cứng động mạch.

Triệu chứng nhận biết sớm

Một trong những thách thức của cao huyết áp là bệnh có thể diễn tiến âm thầm trong nhiều năm mà không có biểu hiện rõ rệt.

Tuy vậy, cơ thể thường phát ra vài tín hiệu cảnh báo. Điều quan trọng là hiểu đúng những triệu chứng này để không bỏ qua, cũng không hoang mang quá mức:

• Đau đầu, chóng mặt: Thường xuất hiện buổi sáng, tập trung vùng sau gáy. Khác với đau đầu do căng thẳng, đau đầu do huyết áp thường đi kèm cảm giác nặng đầu, mệt mỏi.
• Hoa mắt, mờ mắt: Do áp lực cao tác động đến mạch máu võng mạc. Nếu kèm theo chấm đen, lóe sáng trong tầm nhìn, cần đi khám ngay vì có thể là dấu hiệu tổn thương võng mạc.
• Hồi hộp, đánh trống ngực: Khi tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu, người bệnh dễ thấy tim đập nhanh, mạnh.
• Khó thở, mệt mỏi: Cho thấy tim và phổi đang chịu áp lực. Đây là dấu hiệu cần đặc biệt chú ý nếu xuất hiện thường xuyên.
• Chảy máu cam hoặc đỏ mắt: Do mạch máu nhỏ bị vỡ dưới áp lực cao. Đây không phải triệu chứng điển hình nhưng nếu tái diễn nhiều lần nên kiểm tra huyết áp.

Nhiều người chỉ phát hiện khi đi khám sức khỏe định kỳ hoặc sau biến cố.

Chẩn đoán & các chỉ số huyết áp

Lưu ý: Không chẩn đoán chỉ dựa vào một lần đo. Cần đo nhiều lần, nhiều ngày, trong điều kiện nghỉ ngơi.

Có thể chỉ định thêm: Holter 24h, xét nghiệm máu, điện tim, siêu âm tim, kiểm tra chức năng thận.

Các loại cao huyết áp

Nguyên phát (90–95%): liên quan di truyền, lối sống.

Thứ phát (5–10%): do bệnh lý khác như thận, tuyến giáp, tác dụng thuốc.

Biến chứng nguy hiểm nếu không kiểm soát

• Tim mạch: suy tim, nhồi máu cơ tim
• Não: đột quỵ, xuất huyết não
• Thận: suy thận mạn
• Mắt: tổn thương võng mạc
• Động mạch: phình, tách thành động mạch chủ

Cách kiểm soát và điều trị

• Chế độ ăn uống: giảm muối, hạn chế rượu bia, ăn nhiều rau xanh, bổ sung kali và magiê.
• Vận động hợp lý: 30 phút/ngày, 5 ngày/tuần.
• Kiểm soát cân nặng & lối sống: BMI 23 (chuẩn châu Á), ngủ đủ, giảm stress, bỏ thuốc lá.
• Thuốc hạ áp (theo chỉ định): ACEI, ARB, lợi tiểu, chẹn beta, chẹn kênh canxi.

Phòng ngừa từ sớm

• Đo huyết áp định kỳ
• Giữ cân nặng hợp lý
• Ăn nhạt, hạn chế đồ chế biến sẵn
• Thư giãn, giảm căng thẳng
• Ngủ đủ giấc

CÁC SẢN PHẨM TỪ NHÀU

-13%

Bột nhàu nguyên chất Hương Thanh

450,000395,000đ

Đặt Hàng

-20%

Trà nhàu Hương Thanh

50,00040,000đ

Đặt Hàng

-14%

Viên nhàu nguyên chất Hương thanh

370,000320,000đ

Đặt Hàng

-15%

Nước cốt nhàu nguyên chất Hương Thanh

250,000215,000đ

Đặt Hàng

Chủ động để trái tim nhẹ nhõm

Cao huyết áp là sự rối loạn phối hợp giữa tim, mạch máu, thận và hormone. Nếu hiểu rõ nguyên nhân và điều chỉnh lối sống từ sớm, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát bệnh.

Bắt đầu ngay hôm nay: bớt muối trong bữa cơm, thêm một vòng đi bộ, ngủ sớm hơn một giờ – đó chính là cách giữ trái tim và mạch máu khỏe mạnh.

Trên đây là những thông tin về Cao huyết áp mà Healthy Mart muốn gởi đến bạn, hãy lưu lại làm kiến thức cho riêng mình nhé.