Tiểu đường thai kỳ là gì?

Khi một thai phụ được xác nhận có bệnh tiểu đường thai kỳ có nghĩa là người phụ nữ đó không bị bệnh tiểu đường trước khi mang thai mà bệnh được phát hiện lần đầu tiên trong giai đoạn đang mang thai. Một số phụ nữ bị bệnh tiểu đường thai kỳ nhiều lần.

Tiểu đường thai kỳ thường xuất hiện vào giữa thai kỳ. Các bác sĩ thường kiểm tra bệnh tiểu đường cho thai phụ vào giữa tuần 24-28 của thai kỳ.

Thông thường, tiểu đường thai kỳ có thể kiểm soát được thông qua chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục thường xuyên. Đôi khi thai phụ nữ mắc chứng tiểu đường thai kỳ phải dùng hóc môn tuyến tụy để trị bệnh.

Chế độ ăn cho người tiểu đường thai kỳ

Một chế độ ăn lành mạnh đều quan trọng cho tất cả thai phụ. Đối với những phụ nữ đái tháo đường thai kỳ, cần có chế độ ăn vừa đủ năng lượng, cân đối các chất dinh dưỡng, giảm chất bột đường để đảm bảo tăng trưởng cho thai nhi và duy trì đường huyết ổn định cho mẹ…

Chế độ ăn cho người tiểu đường thai kỳ nên đủ các nhóm thực phẩm là gạo và ngũ cốc, sữa và sản phẩm từ sữa, thịt cá, trứng; rau xanh; trái cây, dầu hoặc mỡ. Chất bột đường phải cắt giảm xuống mức 50% tổng năng lượng.

Chọn loại chất bột đường chuyển hóa chậm, có nhiều chất xơ như cơm gạo lức, gạo mầm, ngũ cốc. Hạn chế ăn xôi nếp, các loại ngũ cốc đã tinh chế như bột năng, bột bắp, các loại trái cây nhiều đường như mít, sầu riêng, nhãn, nho…

Lượng tinh bột có trong bánh mì, ngũ cốc, trái cây, sữa và món ngọt ảnh hưởng trực tiếp lên đường huyết. Nên hạn chế ăn đường, đồ ngọt. Một thai phụ mắc đái tháo đường thai kỳ thường được khuyên nên chia nhỏ bữa ăn khoảng 6 bữa trong ngày (ba bữa chính với lượng thức ăn ít hơn thông thường và ba bữa phụ) để tránh đường huyết tăng vọt sau một bữa ăn thịnh soạn.

Chế độ ăn cho người tiểu đường thai kỳ vào bữa sáng

Các thức ăn chứa tinh bột sẽ được chuyển hóa thành glucose trong cơ thể. Insulin là hormone cần thiết để làm giảm glucose huyết. Chuyển hóa glucose ở người đái tháo đường thai kỳ bị rối loạn do hoạt động kém hiệu quả của insulin.

Vì vậy, tổng lượng tinh bột nạp vô hàng ngày chỉ nên chiếm khoảng 50 – 60% tổng lượng năng lượng. Nếu tổng lượng tinh bột này chia đều cho 6 bữa ăn thì sẽ thấp hơn lượng tinh bột người bình thường thường dùng

Gợi ý cho các mẹ một vài thực đơn bữa sáng lành mạnh cho mẹ bầu bị tiểu đường thai kỳ:

• Menu 1: 2 quả trứng luộc + 1 quả ngô + ⅓ quả bơ + 1 phần salad rau
• Menu 2: 2 quả trứng luộc + 1-2 phần bánh mì nướng ngũ cốc (hướng dương, bí ngô…)
• Menu 3: 1 quả trứng ốp la + 1 chén thanh long ruột đỏ
• Menu 4: 1 chén bột yến mạch nấu chín + hạt điều +  thanh long ruột đỏ
• Menu 5: Sinh tố gồm chuối, 2 quả dâu tây, 1 cốc sữa hạnh nhân, 1 thìa hạt lanh, 1 miếng nhỏ bơ.

Đừng quên sữa cũng là nguồn cung cấp chất đạm và vitamin, khoáng chất dồi dào. Một ly sữa không đường sau mỗi bữa sáng rất tốt cho mẹ và em bé.

Chế độ ăn cho người tiểu đường thai kỳ vào bữa trưa

Thực đơn của các bữa ăn chính này có thể phong phú hơn nhưng vẫn phải đảm bảo một lượng tinh bột nhất định. Hầu như bạn có thể ăn mọi loại thức ăn như người bình thường. Tuy nhiên, chìa khóa để kiểm soát tốt đường huyết là cách phối hợp thức ăn sao cho cân bằng giữa năng lượng và chất dinh dưỡng.

Gợi ý thực đơn bữa trưa cho bà bầu bị tiểu đường thai kỳ:

• Menu 1: 1 chén cơm gạo lứt + ức gà nướng + salad rau, cà chua bi với dầu oliu.
• Menu 2: 1 chén cơm gạo lứt + bông cải luộc + cá nướng + súp bí đỏ
• Menu 3:  1 chén cơm trắng + canh rau mồng tơi nấu tôm + thịt luộc chấm tương
• Menu 3: 1 phần ức gà nướng + khoai lang luộc + salad rau
• Menu 4: 1 chén đậu đen hấp + sữa hạnh nhân + cá hồi nướng
• Menu 5: Phở gạo lứt nấu bò + bánh mì ngũ cốc + thanh long ruột đỏ

Chế độ ăn cho người tiểu đường thai kỳ vào bữa tối

Theo Hội tiểu đường Hoa Kỳ, khẩu phần ăn của mẹ bầu bị tiểu đường thai kỳ nên ở mức vừa đủ, mỗi bữa ăn cần có đạm, trái cây và rau củ, ít hơn 30% chất béo và lưu ý cần tránh sử dụng những thực phẩm đã chế biến sẵn. Dưới đây là một số gợi ý cho bữa tối mà mẹ bầu có thể tham khảo.

Gợi ý thực đơn bữa tối cho bà bầu bị tiểu đường thai kỳ:

• Menu 1: 1 phần ức gà nướng + bánh mì ngũ cốc nguyên hạt +  ½ chén khoai lang nướng + 1 chén salad
• Menu 2: 1 chén cơm gạo lứt + tôm nướng + canh rau nấu thịt nạc + trái cây ít đường (thanh long ruột đỏ, táo, ổi, bơ, kiwi, dâu tây…)
• Menu 3: 1 chén cơm diêm mạch thập cẩm + cá hồi áp chảo + canh kimchi + trái cây ít đường
• Menu 4: Cháo yến mạch nấu tôm + ngô luộc + salad
• Menu 5: Miến nấu gà (mỗi tuần mẹ có thể ăn 1-2 bữa miến và cơm trắng) + khoai lang + salad tôm…

Chế độ ăn cho người tiểu đường thai kỳ vào bữa phụ

Những bữa ăn phụ và đồ ăn vặt của bà bầu bị tiểu đường thai kỳ cũng cần được chú trọng. Mẹ nên chọn các thực phẩm ít đường, hạn chế tinh bột, các loại trái cây ít đường, sữa không đường…

Một số gợi ý mẹ có thể tham khảo như:

• Bột yến mạch + sữa không đường
• Các loại hạt, họ nhà đậu
• Sữa chua
• Hạt điều
• Bánh quy hạt chia
• Salad bơ
• Trái cây ít đường (thanh long ruột đỏ, bơ, kiwi, ổi, táo, dâu tây…)

===> Bạn nên biết thêm về cách phát hiện bệnh tiểu đường

Ngoài việc tuân thủ chế độ ăn uống lành mạnh, hợp lý, để giữ lượng đường huyết ổn đình có một thai kỳ khỏe mạnh mẹ bầu cần lưu ý kết hợp với tập thể dục đều đặn (30 phút mỗi ngày). Đặc biệt tuyệt đối không được bỏ bữa, mẹ cần duy trì đều đặn 2 giờ 1 bữa ăn/bữa ăn nhẹ. Ngoài ra đừng quên sử dụng các loại vitamin, sắt, canxi bổ sung, theo dõi đường huyết định kỳ để đảm bảo chúng ở mức độ ổn định.

Chế độ ăn uống, dinh dưỡng khi mang thai đóng vai trò vô cùng quan trọng, bởi lúc này mẹ cần cung cấp đầy đủ dưỡng chất cho sự phát triển của thai nhi. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa ăn càng nhiều càng tốt, ăn gì cũng được. Để có một thai kỳ khỏe mạnh hạn chế các căn bệnh điển hình như tiểu đường thai kỳ, mỗi mẹ cần chú trọng xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh với những thực phẩm đảm bảo nguồn gốc.